Film Genel Bilgileri
- Kategori: Dram, Gerilim
- Yayın Tarihi: 11 Kasım 2022 (Türkiye)
- Oyuncular: Ahmet Rıfat Şungar, Berk Hakman, Barış Gönenen, Müfit Kayacan, Ozan Gözel
- Dil: Türkçe
- Film Süresi: 1 saat 45 dakika (105 dakika)
- Yönetmen: Türker Süer
Gecenin Kıyısı: 15 Temmuz’a İki Kardeşin Gözünden Bir Bakış
Türkiye’nin yakın tarihinde derin izler bırakan olaylardan biri olan 15 Temmuz 2016 darbe girişimi, pek çok sanat eserine konu oldu. Yönetmen Türker Süer’in ilk uzun metrajlı filmi olan “Gecenin Kıyısı”, bu karmaşık ve travmatik geceyi, orduda görevli iki kardeşin kişisel çatışmaları ve zorlu yolculukları üzerinden ele alıyor. 11 Kasım 2022’de vizyona giren film, hamasetten uzak, sorgulayıcı ve atmosferik anlatımıyla dikkat çekiyor.
Filmin Konusu: Darbe Gecesine Denk Gelen Tehlikeli Yolculuk
“Gecenin Kıyısı”, izleyiciyi doğrudan 15 Temmuz gecesinin belirsizliğine ve kaosuna taşıyor. Hikaye, disiplinli ve görevine sadık Teğmen Sinan’ın (Ahmet Rıfat Şungar), ordudan firar etmiş olan asi ruhlu Yüzbaşı abisi Kenan’ı (Berk Hakman) Malatya’daki askeri mahkemeye teslim etmek üzere görevlendirilmesiyle başlıyor. İki kardeşin zaten gergin olan ilişkileri, general babalarının bir kumpas sonucu hayatını kaybetmesiyle daha da zedelenmiştir. Bu zorunlu yolculuk, tam da Türkiye’nin en uzun gecelerinden birine, darbe girişiminin başladığı ana denk gelir. Yollar kapanır, iletişim kesilir ve kimin dost kimin düşman olduğu belirsizleşir. Sinan, bir yandan görevini yerine getirmeye çalışırken, diğer yandan abisinin firar etme sebebini ve kendisinin neden tam da o gece karargahtan uzaklaştırılıp böylesine tehlikeli bir göreve gönderildiğini sorgulamaya başlar. Film, bu yolculuk boyunca iki kardeşin arasındaki gerilimi, güvensizliği ve değişen güç dengelerini merkeze alarak, 15 Temmuz gecesinin yarattığı kafa karışıklığını ve tekinsiz atmosferi başarıyla yansıtıyor.
Karakterler ve Kutuplaşmanın Mikro Temsili
Film, Türkiye’nin o dönemde yaşadığı derin kutuplaşmayı, iki kardeşin arasındaki zıtlıklar ve çatışmalar üzerinden mikro ölçekte ele alıyor. Banu Bozdemir’in de eleştirisinde belirttiği gibi, Sinan’ın disiplinli duruşu ve Kenan’ın emirlere uymayan, daha başına buyruk tavrı, sadece kişilik farklılıklarını değil, aynı zamanda farklı dünya görüşlerini ve sisteme bakış açılarını da temsil ediyor. Babalarının ölümüyle ilgili geçmişten gelen sırlar ve suçlamalar, mevcut durumun karmaşasıyla birleşince, kardeşler arasındaki ilişki sürekli bir gelgit yaşar. Haklı ve haksızın, suçlu ve masumun sürekli yer değiştirdiği bu dinamik yapı, izleyicinin de filme dair algısını sürekli canlı tutuyor ve o geceye dair zihinlerde kalan soruları yeniden gündeme getiriyor.
Yönetmen Türker Süer ve Sinematografik Yaklaşımı
“Gecenin Kıyısı”, yönetmen Türker Süer’in ilk uzun metraj denemesi olmasına rağmen, olgun ve kontrollü bir sinematografik dil sergiliyor. Süer, doğrudan bir “darbe filmi” yapmaktan ziyade, 15 Temmuz gecesini bir fon olarak kullanarak daha çok karakter odaklı bir drama ve gerilim inşa etmeyi tercih ediyor. Yönetmen, filmin başlarındaki kasıtlı dağınıklıkla, o gece yaşanan kaos ve belirsizlik hissini izleyiciye geçirmeyi başarıyor.
Atmosfer Yaratımı ve Gerçeklik Algısı
Filmin en güçlü yanlarından biri, kurduğu şüphe ve güvensizlik atmosferi. Kapalı mekanlar (nakliye aracı), gece çekimleri ve tekinsiz dış dünya, karakterlerin içinde bulunduğu sıkışmışlık hissini pekiştiriyor. Yönetmenin, araya serpiştirdiği cep telefonu görüntüleri gibi materyallerle gerçeklik ve kurgu arasındaki çizgiyi ustaca bulanıklaştırması, filmin o geceye dair kurduğu dinamiği güçlendiriyor ve başarılı görüntü yönetiminin etkisini artırıyor. Bu atmosfer, izleyiciyi karakterlerin yaşadığı psikolojik gerilime ortak ediyor.
Oyuncu Kadrosu ve Performanslar
Filmin inandırıcılığında ve etkileyiciliğinde oyuncu performanslarının payı büyük. Özellikle başrollerdeki iki isim, karakterlerinin ruh halini ve aralarındaki karmaşık ilişkiyi başarıyla yansıtıyor.
Ahmet Rıfat Şungar ve Berk Hakman’ın Etkileyici Uyumu
Teğmen Sinan rolünde Ahmet Rıfat Şungar, karakterin iç çatışmalarını, görev bilinci ile vicdanı arasındaki sıkışmışlığını ve abisine karşı duyduğu karmaşık hisleri başarıyla canlandırıyor. Yüzbaşı Kenan rolündeki Berk Hakman ise asi, sorgulayıcı ve sistemle problemli karakteriyle filme enerji katıyor. İki oyuncu arasındaki kimya ve çatışma, filmin gerilimini ve duygusal yükünü taşıyan temel unsurlardan. Banu Bozdemir’in de vurguladığı gibi, Şungar ve Hakman bu roller için son derece isabetli seçimler olmuş. Yardımcı rollerde yer alan Barış Gönenen, Müfit Kayacan gibi deneyimli isimler de filmin genel performans kalitesine katkıda bulunuyor.
Filmin Temaları ve Sorguladığı Kavramlar
“Gecenin Kıyısı”, sadece 15 Temmuz gecesine odaklanmakla kalmıyor, aynı zamanda daha evrensel temaları ve kavramları da sorguluyor. Ordudaki katı hiyerarşi, ast-üst ilişkisi ve “koşulsuz itaat” kavramı, filmin merkezinde yer alan önemli sorgulamalardan.
İtaat, Vicdan ve Toplumsal Baskı
Film, özellikle emir-komuta zincirinin en alt halkasında yer alan ve o gece büyük mağduriyetler yaşayan erlerin durumuna da örtük bir gönderme yapıyor. Karakterlerin üniformalarını çıkarıp sivil giysilere geçme isteği, bireysellik ile kurumsal kimlik arasındaki çatışmayı ve üniformanın taşıdığı anlamın nasıl bir anda değişebileceğini gösteriyor. Banu Bozdemir’in dikkat çektiği, nakliye aracındaki bir askerin önce bir kediyi sevip sonra onu öldürmesi gibi sahneler, güçlünün güçsüze uyguladığı anlamsız şiddeti ve toplumdaki baskının hayvanlara kadar nasıl sirayet ettiğini gösteren çarpıcı metaforlar olarak okunabilir. Film, taraf tutma zorunluluğunun bireyi nasıl kendi olmaktan alıkoyduğunu, vicdan muhasebesini ve toplumsal galeyanın tehlikelerini iki kardeşin hikayesi üzerinden anlatmaya çalışıyor.
Eleştiriler ve İzleyici Tepkileri
“Gecenin Kıyısı”, vizyona girdiği dönemde eleştirmenlerden genel olarak olumlu yorumlar aldı. Özellikle Antalya Altın Portakal Film Festivali gibi platformlarda gösterilmesi, filmin sanatsal değerine işaret ediyor.
Eleştirisi ve Genel Değerlendirme
Banu Bozdemir, yazdığı 3.5/5 yıldız verdiği eleştirisinde, filmin hamasetten uzak, sorgulayıcı tavrını, başarılı atmosferini, güçlü oyunculuklarını ve o geceye dair farklı bir bakış açısı sunmasını övüyor. Filmin başlardaki dağınıklığına rağmen izleyiciyi içine çekmeyi başardığını ve özellikle emir-komuta zinciri ile itaat kültürünü sorgulamasını anlamlı bulduğunu belirtiyor. Genel olarak eleştiriler, filmin cesur konusu, düşündürücü yapısı ve teknik yeterliliği üzerinde birleşiyor.
Neden Gecenin Kıyısı İzlenmeli?
“Gecenin Kıyısı”, Türkiye’nin yakın tarihine damga vuran bir olayı, sloganlardan ve tek boyutlu anlatımlardan uzak durarak, insani bir drama ve gerilim çerçevesinde ele alan önemli bir yapım. Türker Süer’in yönetmenlik becerisi, Ahmet Rıfat Şungar ve Berk Hakman başta olmak üzere güçlü oyuncu performansları, başarılı atmosfer yaratımı ve sorguladığı derin temalar, filmi izlenmeye değer kılıyor. O geceye dair farklı bir perspektif arayan, karakter odaklı, düşündürücü ve atmosferik filmleri seven izleyiciler için “Gecenin Kıyısı”, kaçırılmaması gereken bir deneyim sunuyor. Banu Bozdemir’in de belirttiği gibi, “galeyan duygusunu alkışlayan filmler yerine sorgulayan, o geceye emir-komuta zinciri çerçevesinde gelişen, itaat etme duygusunun nelere mal olacağını gösteren bir açıdan bakmak kesinlikle daha anlamlı!”
